گرایش های رشته مهندسی مواد و متالوژی
نوبت به معرفی گرایش های رشته مهندسی مواد و متالوژی در مقطع کارشناسی می رسد. دقت داشته باشید که بسیاری از رشته های مهندسی در مقطع کارشناسی هیچ گرایشی نداشتند اما طبق آخرین بازنگری صورت گرفته از سوی شورای عالی برنامه ریزی آموزشی که به تصویر به جمعی از اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در مرداد ماه سال ۱۳۹۶ رسیده است، برای رشته مهندسی مواد و متالوژی گرایش های در مقطع کارشناسی در نظر گرفته می شود. معرفی گرایش های رشته مواد و متالوژی از این جهت اهمیت دارد که در زمان انتخاب رشته حتماً باید به این موضوع دقت کافی داشته باشید و دست روی گرایش مورد نظر خود بگذارید. از این گذشته به ظرفیت اعلام شده از سوی دانشگاه های مختلفی نیز به‌صورت گرایش به گرایش دقت کنید. ممکن است برخی از دانشگاه ها تمام گرایش های رشته مهندسی مواد و متالوژی را در مقطع کارشناسی ارائه نکنند. در ادامه ۳ گرایش مختلف این رشته را در مقطع کارشناسی برای شما معرفی می کنیم.
گرایش تولید و سنتزگرایش تولید و سنتز در واقع علم فرآیندهای تولید مواد است. همانطور که می دانید موادی که در صنعت در اختیار صنعت ایران قرار می‌گیرد همگی به صورت خام است. فلزات استخراج شده محمد آهن یا مس، آلومینیوم یا روی، سرب، نیکل، کبالت و حتی طلا و نقره به صورت خام از معادن مختلف استخراج می شود و برای اینکه بتوان از آنها در صنایع مختلف استفاده کرد نیاز به ترکیب آلیاژ های مختلف خواهد بود. در گرایش تولید و سنتز در واقع دانش آموختگان به توانایی و مهارت های لازم به تولید مواد از روی مواد استخراج شده می رسند. داشتن دانش شیمی معدنی و آلی قدرتمند و تسلط به اصول ترمودینامیک و سینتیک و همچنین پدیده های انتقال از جمله مهم‌ترین علومی هستند که در این گرایش مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
به دست آوردن آلیاژ ها با ویژگی ها و کاربرد های مختلف حاصل فعالیت و مهارت های دانش آموختگان گرایش تولید و سنتز در رشته مهندسی مواد و متالوژی خواهد بود. اگر در هر صنعتی صحبت از تولید انواع آلیاژ ها و یا سوپر آلیاژها و کامپوزیت ها می شود در واقع این توانایی ها و مهارت های فارغ التحصیلان گرایش تولید و سنتز است.
گرایش فرآیندهای ساختدومین گرایش از گرایش های رشته مهندسی مواد و متالوژی فرآیندهای ساخت است. برای اینکه یک آلیاژ از مرحله استخراج به تولید برسد فرآیندهای مختلفی لازم است و ماشین آلات مختلفی نیز در این فرایند ها مورد استفاده قرار می گیرد. در گرایش فرآیندهای ساخت در واقع دانش آموختگان به این توانایی و مهارت می رسند تا بتوانند از ماشین آلات حرفه ای و مهندسی برای ساخت انواع محصولات استفاده نمایند. البته در شرایط فعلی این گرایش از مهندسی مواد و متالوژی بسیار پیشرفته تر شده و فارغ التحصیلان با ایده های جدید به دنبال ساخت مواردی مانند باتری ها و سلول های خورشیدی و حتی چاپ قطعات فلزی به صورت سه بعدی نیز رفته اند. علم و دانش کار با انواع ماشین آلات در علم مواد و متالوژی در این گرایش آموخته می شود. اگر به فرایند ساخت قطعات و ماشین های مهندسی علاقه دارید، گرایش فرآیندهای ساخت می تواند انتخاب خوبی برای شما باشد.
گرایش مهندسی و علم مواددر گرایش مهندسی و علم مواد که به عنوان یک رشته مادر در میان انواع رشته های مهندسی محسوب می‌شود، فارغ التحصیلان به توانایی ها و مهارت های لازم برای کار با فلزات آهنی و غیر آهنی و همچنین آلیاژ سازی می رسند. تمام مسائل مربوط به صنایع ریخته گری و شکل دهی فلزات ساخت و تولید در صنایع پوشش دهی و حفاظت فلزات و همچنین صنایع تولید کامپوزیت و مواد الکترونیک و ماشین سازی همگی به گرایش مهندسی و علم مواد مربوط می شود. در چند سال اخیر صنایع جدیدتری مانند نانو مواد و با مواد نیز به مسائل مربوط به این گرایش اضافه شده‌اند.
بازار کار رشته مهندسی مواد و متالوژی
بازار کار رشته مهندسی مواد و متالوژی نسبت به سایر رشته های مهندسی در کشور ما وضعیت بهتری دارد. با توجه به اینکه در کشور ما کارخانجات و صنایع تعریف شده در این حوزه بسیار زیاد هستند، دانش آموختگان این رشته نیز می توانند بازار کار گسترده را برای خود متصور باشند. بسته به اینکه در کدام یک از گرایش های رشته مهندسی مواد و متالوژی تحصیل کرده باشید امکان حضور در صنایع مختلفی اعم از صنایع انرژی، هوافضا، تکنولوژی پزشکی، هسته‌ای و حتی نظامی را خواهید داشت می توانید در تمام کارخانجات تعریف شده برای هر یک از این صنایع نیز وارد فرصت‌های شغلی مختلف شوید. شایان ذکر است که در هر یک از این صنایع نیز فرصت های شغلی مختلفی برای بازار کار رشته مهندسی مواد و متالوژی وجود دارد و از این رو بسته به مهارت و علایق مهندسین نداشته می توانند شرایط ایرانی را برای خود متصور باشند.
همچنین در کنار شرایط ورود به صنایع مختلف به عنوان بازار کار رشته مهندسی مواد و متالوژی امکان حضور در ادارات دولتی و وزارتخانه های مربوط به این رشته نیز برای فارغ التحصیلان وجود دارد. هر ساله تعداد بسیار زیادی از دانش آموختگان این رشته بعد از شرکت در آزمون سراسری استخدامی کل کشور در ادارات و سازمان های مختلف وارد بازار کار شده و می‌تواند از مهارت ها و دانسته های خود در دوران تحصیل در این حوزه استفاده نمایند. دانش آموختگان این رشته همچنین می توانند در دو حوزه نظارت و اجرا به صورت جداگانه نیز وارد بازار کار شده و امکان رسیدن به درآمدهای قابل توجه در این بخش ها برای آنها وجود دارد.
کاربردهای رشته مهندسی مواد و متالوژی
در بحث کاربرد های رشته مهندسی مواد و متالوژی نیز می توانیم و موضوعات و صنایع مختلفی را برای شما صحبت کنیم. مواد و متالوژی از آن دسته از رشته هایی است که در صنایع مختلف و در بخش‌های مختلف اقتصادی می توان از مهارت ها و توانایی های دانش آموختگان استفاده کرد. این رشته به عنوان یک رشته پرکاربرد محسوب می شود. ارائه خدمات حرفه ای آموزش در بهترین دانشگاه های کشور از جهت تربیت مهندسین توانا و ماهر در زمینه های مرتبط با مهندسی مواد و متالوژی را می‌توان اصلی ترین کاربرد تعریف این رشته در دانشگاه ها در نظر گرفت. همچنین ارائه برنامه های آموزشی در دانشگاه های کشور باعث ارتقاء سطح علمی حوزه مواد و متالوژی نیز شده و باعث می شود تا متخصصین به روز و ایده پرداز در کشور ما فعالیت های مربوط به این رشته را در دست بگیرند.
مهندسی و فارغ التحصیلان این رشته توانایی های قابل توجهی در زمینه تجزیه و تحلیل داده ها و طراحی انتخاب مواد مناسب برای ساخت و تولید در صنایع مختلف داشته و می‌توانند از این مهارت های خود برای ارتقای سطح کیفیت تولید در کارخانجات و صنایع مختلف استفاده نمایند. مواد و متالوژی پر از مسائل و پیچیدگی های مختلف است که حل کردن هر یک از این مسائل برای یک صنعت می‌تواند تبدیل به برگ برنده در تجارت و بازاریابی شود و مهندسی مواد و متالوژی مهارت های لازم برای حل کردن مسائل و پیچیدگی ها را برای کارخانجات مختلف به دست می آورند. انتخاب ترکیبات مناسب در بحث تولید اهمیت بسیار زیادی پیدا می کند. همین کاربرد ویژه مهندسی مواد و متالوژی باعث شده تا این رشته جایگاه بسیار خاصی در تمام کشورهای جهان از جمله ایران داشته باشد.
درآمد رشته مهندسی مواد و متالوژی
درآمد رشته مهندسی مواد و متالوژی به عوامل مختلفی بستگی دارد. ابتدا لازم به توضیح است که مانند بسیاری از رشته‌های مهندسی دیگر، دانش آموختگان رشته مهندسی مواد و متالورژی نیز برای رسیدن به درآمد و همچنین ردیف های شغلی عالی تعریف شده برای رشته نیاز است تا مهارتهای خود را بعد از به پایان رساندن دوره دانشگاهی تقویت نموده و مهارت های کاربردی در زمینه مواد و متالوژی را فرا بگیرند. واقعیت این است که سیستم آموزشی دانشگاهی کشور ما به گونه‌ای است که عملاً دانشجویان بیشتر مباحث نظری را در زمینه رشته های مانند مواد و متالوژی پشت سر گذاشته و خیلی توانایی ها و مهارت های لازم برای ورود به بازار کار را آموزش نمی بینند. از این رو صرف اتکا به مهارت ها و دانش های فرا گرفته شده در دوره کارشناسی و حتی در دوره کارشناسی ارشد این رشته نمی تواند تضمین کننده رسیدن به درآمد قابل توجه در بازار کار باشد.
برای تعیین دقیق میزان درآمد رشته مواد و متالوژی نیز بایستی عوامل مختلفی مانند عوامل زیر برای هر یک از دانش آموختگان مورد ارزیابی قرار بگیرد:
میزان مهارت ها و توانمندی های عملی دانش آموختگان در زمینه ارائه خدمات حوزه مواد و متالوژی
قدرت نرم افزاری و توانایی کار با نرم افزار های مختلف تخصصی حوزه مواد و متالوژی
کسب تجربیات لازم برای ردیف های مختلف شغلی با حضور در دوره های کارآموزی
خلاقیت و داشتن ابتکار در ارائه خدمات مربوط به این حوزه در صنایع مختلف
دانشگاه محل تحصیل و سطح تحصیلاتعلاوه بر تمام این موارد محل کار و ردیف شغلی تعریف شده برای فارغ التحصیلان این رشته نیز می‌تواند به صورت مستقیم بر روی میزان درآمد رشته مواد و متالوژی تاثیر داشته باشد. احتمالاً در شروع حضور دانش آموختگان در بازار کار چندان می توان درآمد خیلی بالایی را برای آنها متصور بود اما با افزایش تجربه و همچنین ارتقاء سطح شغلی و حضور در صنایع محبوب در سطح کشور می‌تواند درآمد قابل توجهی را برای فارغ التحصیلان این رشته رقم بزند.
ادامه تحصیل در رشته مهندسی مواد و متالوژی
دانشجویان معمولاً برای رسیدن به شرایط علمی بهتر و همچنین کسب مهارت های بیشتر در هر کدام از حوزه های مورد علاقه ترجیح می دهند تا روند ادامه تحصیل خود را حداقل تا مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه دهند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی مواد و متالوژی برای علاقه مندان به این رشته در دانشگاه های کشور ایران هم در مقطع کارشناسی ارشد و هم در مقطع دکترا وجود دارد و دانشگاه های زیادی هم این چنین شرایطی را برای علاقه مندان به ادامه تحصیل در این رشته فراهم کرده‌اند. در ادامه شرایط ادامه تحصیل در رشته مهندسی مواد و متالوژی را در مقاطع تحصیلی مختلف با هم بررسی می کنیم.
رشته مهندسی مواد و متالوژی در جهان نیز شرایط بسیار خوبی داشته و در حال حاضر امکان تحصیل در این رشته در مقاطع تحصیلی مختلف در بهترین دانشگاه های جهان برای علاقمندان فراهم آمده است. با توجه به اینکه اهمیت حوزه های تعریف شده در این رشته تحصیلی بسیار زیاد است، از این رو در کشورهای مختلف صنعتی جهان نیاز مبرمی به افراد دارای مهارت های قابل توجه در رشته وجود دارد و به همین دلیل همین موضوع باعث شده تا هم شرایط تحصیل ایده‌آل و هم بازار کار مناسب برای فارغ التحصیلان این رشته در کشورهای مختلف جهان به وجود آید. برای درک هرچه بهتر اهمیت این رشته در سطح جهان لازم دانستیم تا هم برترین دانشگاه های رشته مهندسی مواد و متالوژی در جهان را برای شما بازگو کنیم و هم به معرفی میزان درآمد فارغ التحصیلان این رشته در بازار کار جهانی بپردازیم.
برای معرفی بهترین دانشگاه های جهان در رشته مهندسی مواد و متالوژی سراغ استاندارد QS می رویم. طبق آخرین بروز رسانی این استاندارد در سال ۲۰۲۲ برترین دانشگاه های جهان در رشته مهندسی مواد و متالوژی به شرح زیر هستند:
دانشگاه ماساچوست آمریکا
دانشگاه استنفورد آمریکا
دانشگاه نانیانگ سنگاپور
دانشگاه هاروارد آمریکا
دانشگاه کمبریج انگلستان
دانشگاه کالیفرنیا برکلی آمریکا
دانشگاه ملی سنگاپور
دانشگاه آکسفورد انگلستان
دانشگاه جورجیا آمریکا
دانشگاه EPFL شویدملاحظه می کنید که در میان ۱۰ دانشگاه برتر حوزه مواد و متالوژی دو دانشگاه آسیایی مربوط به کشور سنگاپور نیز حضور دارند که نشان از رتبه علمی بسیار بالا ی این دانشگاه ها در سطح جهانی است. اگر این رتبه بندی را تا رتبه ۲۰ ادامه می دادیم برخی از دانشگاه های کشور چین، کره جنوبی و ژاپن نیز وارد لیست برترین دانشگاه‌های جهان در رشته مهندسی مواد و متالوژی می شدند. همچنین شایان ذکر است که در این رتبه بندی دانشگاه صنعتی شریف تهران در رتبه ۲۰۱ تا ۲۵۰، دانشگاه تهران و رتبه ۲۵۱ تا ۳۰۰ و دانشگاه علم و صنعت تهران نیز در رتبه ۳۵۱ تا ۴۰۰ قرار می‌گیرد. این مهم نشان از این دارد که دانشگاه های ایرانی سطح علمی قابل قبولی در حوزه مواد و متالوژی دارند.
دانش آموختگان رشته مواد و متالوژی همچنین در همان بعد از ورود به بازار کار نیز در کشورهای مختلف جهان می توانند درآمد قابل توجهی داشته باشند. در حال حاضر دانش آموختگان این رشته در همان ابتدای ورود به بازار کار بدون داشتن تجربه کاری خیلی بالا می‌توانند تا ۶۰ هزار دلار در سال درآمد داشته باشند. با افزایش سطح تجربه امکان رسیدن به درآمدهای ۱۱۵ هزار دلاری در سال نیز برای فارغ التحصیلان این رشته وجود دارد و در صورت ورود به بازار کار در مقاطع تحصیلی بالاتر و همچنین در ردیف های شغلی بهتر این میزان درآمد باز هم قابل افزایش است. در حال حاضر به صورت متوسط برای فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی رشته مهندسی مواد و متالوژی میزان درآمد ۸۰ هزار دلاری را می توان در نظر گرفت.