گرایش های رشته مهندسی برق
رشته مهندسی برق مطابق با چارت جدید آموزشی ارائه شده در مرداد ۱۴۰۰ در مقطع کارشناسی مشتمل بر ۶ گرایش مختلف است.
مهندسی برق گرایش الکترونیک
جذاب ترین گرایش رشته مهندسی برق برای داوطلبین کنکور ریاضی گرایش الکترونیک است. این گرایش ترکیبی از سایر گرایش های این رشته محسوب می شود که در آن بیشتر با الکترون ها سر و کار خواهید داشت. حرکت الکترون ها در محیط خلا و یا نیمه رسانا و حتی محیط گاز شرایط خاص خود را دارد که علم الکترونیک به بررسی این موضوع می پردازد. در گرایش الکترونیک رشته مهندسی برق ساخت قطعات الکترونیکی و استفاده از آنها در مدار ها به عنوان فعالیت اصلی متخصصین تعریف می شود. با این تعریف در واقع می‌توان گرایش الکترونیک رشته مهندسی برق را به دو شاخه طراحی قطعات الکترونیکی و طراحی مدار ها تقسیم کرد که دانشجویان بایستی در هر دوی این شاخه ها تخصص ها و توانمندی های لازم را در دوره کارشناسی به دست آورند. یکی از اصلی‌ترین و مهمترین ملزومات فارغ التحصیلانی که به دنبال رسیدن به تخصص های گرایش الکترونیک هستند یادگیری و آموزش نرم افزار های حرفه ای تعریف شده برای گرایش است.
مهندسی برق گرایش قدرت
اگر به دنبال پذیرش در قدیمی ترین گرایش رشته مهندسی برق هستید بایستی گرایش قدرت را در زمان انتخاب رشته بعد از کنکور سراسری اولویت اصلی خود قرار دهید. در گرایش قدرت موضوع اصلی و تخصص اصلی مربوط به سیستم های انتقال و توزیع برق در شبکه برق رسانی می شود. بعد از راه اندازی نیروگاه های مختلف در سطح کشور موضوع مهم اصلی طراحی و پیاده سازی نحوه انتقال و توزیع برق تولید شده توسط نیروگاه ها در سرتاسر کشور است که فارغ التحصیلان گرایش مهندسی قدرت در رشته مهندسی برق می بایست تخصص‌های لازم در این زمینه را به دست آورده و شرایط مناسب را برای این منظور طراحی و اجرا کنند.
دقیقاً مانند گرایش مخابرات در گرایش قدرت نیز دسته‌بندی‌های مختلفی برای تخصص های موجود وجود دارد که دانشجویان می بایست در دوره کارشناسی شناخت کافی نسبت به همه این تخصص ها را به دست بیاورند. ماشین های الکتریکی، سیستم‌های قدرت و فشار قوی و الکترونیک قدرت شاخه ها و تخصص های اصلی این گرایش محسوب می شوند. دلیل نامگذاری گرایش به عنوان قدرت نیز به دلیل این است که تمام طراحی ها و تخصص ها در بخش قدرتمند جریان و ولتاژ برق انجام می پذیرد.
مهندسی برق گرایش مخابرات
گرایش مخابرات در رشته مهندسی برق همانطور که از اسمش پیداست به سیستم های مخابراتی مربوط می شود. سیستم های مخابراتی به صورت سیستمی و مغناطیسی عمل کرده و دانشجویان در این گرایش می بایست با زیر و بم شرایط کار با این سیستم ها آشنا شوند. نحوه مخابره و انتقال داده ها در چنین سیستم هایی نیاز به رسیدن به تخصص های لازم خواهد داشت که در گرایش مخابرات این موضوع به عنوان اولویت اصلی آموزش در نظر گرفته می شود. طراحی سیستم های مخابراتی کاربردی برای ارسال و دریافت اطلاعات از جمله تخصص های اصلی است که دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی در این گرایش به آن دست خواهند یافت.
به صورت کلی تخصص های تعریف شده در گرایش مخابرات رشته مهندسی برق به چهار دسته اصلی تقسیم می شود که دانشجویان می بایست در هر چهار دسته اصلی تخصص‌ها و اطلاعات لازم را به دست آورند.
- فرستنده که شامل آنتن و نحوه ارسال داده ها و اطلاعات می شود.
- مرحله میانی که شامل طراحی خطوط انتقال و محاسبات مربوط به آنها می شود.
- گیرنده که شامل آنتن و نحوه دریافت و شناسایی داده‌ها و اطلاعات می شود.
- گسترش شبکه مدارها و ادوات سوئیچینگ موجود در کل شبکه را شامل می شود.
چهار تخصص اصلی گرایش مخابرات هستند که در دوره کارشناسی تمرکز اصلی بر روی آنها خواهد بود.
مهندسی برق گرایش کنترل
یکی دیگر از گرایش های رشته مهندسی برق مهندسی کنترل است. این گرایش نیز تکمیل کننده تخصص های گرایش های قبلی مهندسی برق است که به بررسی و نحوه کنترل سیستم ها برمی‌گردد. در گرایش های قدرت و الکترونیک تولید مدارهای برقی و همچنین نحوه توزیع آنها در مدار در دستور کار متخصصین قرار می‌گیرد و در مهندسی کنترل نیز متخصصین می بایست با طراحی سیستم‌های کنترلی مناسب اقدام به پایدار کردن سیستم های برقی نمایند.
یکی از اصلی ترین و مهم ترین ویژگی های متخصصین گرایش مهندسی کنترل داشتن دانش ریاضی بسیار خوب برای طراحی و توسعه سیستم‌های کنترلی است که معمولاً با نرم افزار های برنامه ریزی قدرتمند انجام می پذیرد. تخصص های مربوط به گرایش کنترل کاربرد های فوق العاده حساسی در صنایع و علوم مختلف مانند فضاپیماها و هدایت موشک ها و هواپیماها دارد. فارغ التحصیلان این رشته می‌بایست تخصص های لازم در زمینه های طراحی، ساخت، بهره‌برداری و مدیریت سیستم های کنترلی تمام این صنایع را به عهده بگیرند.
مهندسی برق گرایش بیوالکتریک
بیو الکتریک به علم استفاده از اصول و قوانین الکتریکی و مغناطیسی و الکترومغناطیسی در حوزه پزشکی و سلامت جامعه بشری مربوط می شود. تحلیل و بررسی بارهای الکتریکی و جریان های الکتریکی و تاثیر آنها بر روی پدیده های فیزیکی مختلف و همچنین تبدیل سیگنال های موجود در طبیعت به یکدیگر از جمله اصلی ترین مباحث مربوط به گرایش بیوالکتریک در رشته مهندسی برق هستند. این گرایش از مهندسی برق علاوه بر علوم مرتبط با بر و سایر گرایش های رشته نیاز به تخصص هایی از رشته های مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات نیز دارد و می بایست تخصص های خود را برای ارتقاء علم مهندسی پزشکی به کار بگیرد.
مهندسی برق گرایش سیستم های دیجیتال
یکی دیگر از گرایش های رشته مهندسی برق گرایش سیستم های دیجیتال است. در این گرایش نیز طراحی و آنالیز مدار ها و سیستم های دیجیتال در دستور کار دانشجویان قرار می‌گیرد. دانش آموختگان این رشته به تخصص های لازم و کافی برای بررسی و طراحی سیستم های دیجیتال در سطح تراشه ها و پردازنده های الکترونیکی و دیجیتالی می رسند می توانند در حوزه‌های مختلف سخت افزاری و نرم افزاری و امنیت داده ها و تخصص های خود را به کار بگیرند.
هر ۶ گرایش مهندسی برق دارای دروس عمومی، پایه و اصلی یکسان هستند و دانشجویان موظف هستند در هشت نیمسال تحصیلی تمام این واحدها را پشت سر بگذارند. البته با توجه به اینکه تخصص های مختلفی برای دانش آموختگان گرایش ها تعریف می شود عملاً دروس تخصصی در نظر گرفته شده برای آنها متفاوت خواهد بود. در ادامه با بررسی واحد های درسی رشته مهندسی برق در مقطع کارشناسی برای همه گرایش های این رشته، درک بهتری نسبت به تخصص ها و دروس لازم برای هر کدام از این گرایش ها پیدا خواهید کرد.
بازار کار رشته مهندسی برق
درباره بازار کار رشته های فنی مهندسی در مقالات مختلف توضیحات لازم را به شما ارائه نموده‌ایم. رشته های فنی مهندسی در ایران معمولاً بازار کار بسیار مناسبی داشته و فارغ التحصیلان این رشته ها با کمی تلاش به راحتی می توانند شرایط کاری ایده‌آلی را برای خود رقم بزنند. در همین راستا بازار کار رشته مهندسی برق در ایران نیز فوق العاده ایده‌آل است و دانش آموختگان این رشته امکان حضور در ردیف های شغلی بسیار متعددی را دارا هستند. بسته به گرایش تحصیلی در نظر گرفته شده در مقطع کارشناسی و مقطع کارشناسی ارشد و دکترا رتبه های شغلی گسترده‌ای برای این رشته تعریف شده است.
کار به عنوان مهندس برق در پروژه های عمرانی یکی از دغدغه های شغلی مورد علاقه دانش آموختگان این رشته محسوب می شود. همچنین کارخانجات صنعتی بزرگ کشور از جمله کارخانجات سیمان و ذوب آهن نیز برای پیشبرد اهداف خود نیاز به استفاده از تخصص های رشته مهندسی برق داشته و این رشته معمولاً در این کارخانه ها نیز در ردیف های شغلی مختلف بازار کار مناسبی دارد. امکان حضور در اداره‌جات مختلف نیز برای دانشجویان وجود دارد. دانش آموختگان رشته مهندسی برق همچنین می توانند به عنوان کارآفرین نیز خدمات مختلفی را به جامعه ارائه کرده و از این طریق به درآمدهای قابل توجهی نیز برسند.
کاربردهای رشته مهندسی برق
رشته مهندسی برق یکی از پرکاربردترین رشته های فنی مهندسی در ایران و جهان است و هر روز نیاز به استفاده از تخصص دانش آموختگان این رشته بیشتر می شود. نکته بسیار جالب درباره کاربرد های رشته مهندسی برق این است که ایده پردازی های نو و جدید در این رشته نیز تبدیل به خواستگاه جامعه ما شده و در حال حاضر شرکت‌های بزرگ علاقه بسیار زیادی به استخدام افراد ایده پرداز در زمینه های مختلف رشته مهندسی برق دارند.
از دیگر کاربردهای رشته مهندسی برق می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- طراحی و مدیریت و همچنین پیاده سازی سیستم های مختلف الکترونیکی
- طراحی و پیاده سازی تراشه های الکترونیکی برای دستگاه های برقی
- مدیریت تاسیسات برقی و ارائه ایده های جدید برای این بخش
- تجزیه و تحلیل داده های الکترونیکی و مدیریت آنها برای رسیدن به نتایج مطلوب تر در پروژه های مختلف
- بالا بردن سطح دانش و تخصص مربوط به رشته مهندسی برق در میان علاقه مندان به این رشته
- کنترل شرایط نگهداری سیستم های الکترونیکی در صنایع مختلف و همچنین بازرسی شرایط اجرای این سیستم ها
کاربرد های این چنینی بسیار زیادی را می‌توان برای رشته مهندسی برق تعریف کرد. اگر بخواهیم کاربردهای رشته مهندسی برق در گرایش های مختلف این رشته مانند مخابرات و یا کنترل آن نیز به همین ترتیب لیست کنیم احتمالاً باید یک مقاله جداگانه برای این منظور برای شما تنظیم کنیم. مهندسی برق به دلیل گستردگی بسیار زیاد کاربردهای زیادی نیز دارا است.
درآمد رشته مهندسی برق
درآمد نیز یکی از دغدغه‌های اصلی دانش آموختگان در رشته های مختلف است. رشته مهندسی برق یکی از رشته های فنی مهندسی پردرآمد در بازار کار ایران محسوب می‌شود اما میزان درآمد دانش آموختگان برای رشته به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت. عوامل مختلفی مانند سطح تحصیلات، تخصص های دانش آموختگان، ردیف شغلی، شرکت یا مؤسسه محل کار و همچنین تخصص در نرم افزارهای اصلی مربوط به این رشته در شروع ورود به بازار کار دانش آموختگان رشته مهندسی برق می توانند مهمترین عوامل برای بالا بردن میزان درآمد آنها باشند.
البته دانش آموختگان این رشته بعد از ورود به بازار کار با افزایش میزان تجربه و همچنین کسب مهارت های بیشتر در نرم افزار های تخصصی رشته مهندسی برق نیز می توانند درآمد خود را افزایش دهند. امکان افزایش درآمد از طریق بهتر شدن ردیف شغلی در این رشته نیز برای دانش آموختگان وجود خواهد داشت. با بررسی و تجزیه و تحلیل تمام این عوامل، شواهد نشان می‌دهد که فارغ التحصیلان رشته مهندسی برق درآمد قابل توجهی داشته و در مقایسه با سایر رشته های فنی مهندسی نیز از این نظر شرایط خوبی دارند.
ادامه تحصیل در رشته مهندسی برق
یکی از نکات بسیار مهمی که درباره رشته مهندسی برق باید به بررسی آن بپردازیم امکان ادامه تحصیل در این رشته در مقاطع تحصیلی بالاتر است. دانشجویان برای ارتقای سطح علمی و تخصص های خود در این رشته معمولاً ترجیح می دهند تا تحصیلات خود را در مقاطع بالاتر ادامه داده و با دانش و تخصص بیشتری وارد بازار کار شوند. انگیزه های دیگری مانند امکان رسیدن به درآمدهای بالاتر و یا حضور در ردیف های شغلی بهتر از دیگر انگیزه‌های است که باعث حضور دانشجویان در مقاطع تحصیلی بالاتر می شود.
رشته مهندسی برق در جهان
رشته مهندسی برق در جهان نیز شرایط بسیار خوبی داشته و این رشته در کشورهای توسعه یافته نیز از جمله رشته های محبوب و پرطرفدار محسوب می شود. گستردگی گرایش ها و بازار کار رشته مهندسی برق در سطح جهانی نیز بسیار بالا است و علاقه مندان به این رشته می توانند در بهترین دانشگاه های جهان تحصیلات خود را تکمیل کرده و در نهایت وارد بازار کار بسیار ایده‌آل این رشته در سطح بین المللی شوند.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی برق برای دانشجویان ایرانی در مقاطع تحصیلی بالاتر در برترین دانشگاه های جهان وجود دارد. در حال حاضر طبق استاندارد QS برترین دانشگاه های جهان در رشته مهندسی برق به ترتیب به شرح زیر هستند:
- دانشگاه ماساچوست (MIT) آمریکا
- دانشگاه استنفورد آمریکا
- دانشگاه برکلی کالیفرنیا آمریکا
- دانشگاه نانیانگ سنگاپور (NTU)
- دانشگاه ETH زوریخ سوئیس
- دانشگاه کمبریج انگلیس
- دانشگاه هاروارد آمریکا
- دانشگاه ملی سنگاپور
- دانشگاه آکسفورد انگلیس
درآمد دانش آموختگان رشته مهندسی برق در سطح جهانی نیز دارای شرایط مناسبی است. البته متعاقباً تحت تاثیر عوامل مختلف درآمد فارغ التحصیلان این رشته در سطح بین‌المللی نیز متفاوت خواهد بود. دقیقاً عواملی که برای درآمد دانش آموختگان این رشته در بازار کار ایران آنها اشاره کردیم و همان تغییر در بازار بین المللی نیز وجود دارد. در حال حاضر فارغ التحصیلان این رشته با همان مدرک تحصیلی لیسانس می توانند به درآمد حدود ۸۰۰۰۰ دلاری در سال برسند. این درآمد به صورت متوسط است و با افزایش تجربه و مهارت ها امکان افزایش آن تا ۱۲۰۰۰۰ دلار نیز وجود دارد. همچنین با بالا رفتن مقطع تحصیلی نیز این درآمد با رشد روبرو خواهد شد.